Co to jest druk offsetowy?

Druk offsetowy, nazywany również w skrócie 'offsetem', to jedna z najstarszych i najpopularniejszych używanych obecnie technik poligraficznych. Jest to tradycyjna forma druku, w której znajdziemy fizyczną formę drukową w postaci płyt offsetowych.

Metoda ta, nazywana jest również drukiem pośrednim, ponieważ obraz przenoszony jest z matrycy drukowej na podłoże drukowe za pomocą gumowego wałka, który stanowi w tym przypadku medium pośrednie. Pomimo, że druk offsetowy znany jest już od ponad 150 lat, nowoczesne drukarnie nadal korzystają z tego, posiadającego szereg zalet wynalazku.

Spis treści:

• Drukowanie offsetowe - techniczne aspekty

• Jakie są rodzaje druku offsetowego?

  • Offset arkuszowy a zwojowy

  • Offset wodny i bezwodny

  • Różnice między drukiem na zimno a drukiem na ciepło

• Druk offsetowy a cyfrowy

• Czy druk offsetowy się opłaca?

Drukowanie offsetowe - techniczne aspekty

Profesjonalny druk offsetowy to złożony proces, jednak wykonany poprawnie przynosi bardzo zadowalające efekty. Ogólnie cały proces można sprowadzić do kilku kluczowych elementów:

• Przygotowanie matrycy - w pierwszej kolejności, gotowy projekt należy przenieść na aluminiową matrycę. Obecnie ten proces wykonywany jest w technologii CTP (Computer To Plate).

• Nanoszenie farby na matrycę - w celu wydrukowania w pełni kolorowego obrazu, należy użyć czterech barw procesowych zgodnie ze standardem CMYK ( C-cyjan, M-magenta, Y-yellow, K-black). Każda barwa montowana jest na jednej matrycy, a to znaczy, że do uzyskania optymalnego druku potrzebne są aż 4 matryce.

• Przeniesienie obrazu na wałek gumowy - aby obraz mógł zostać wiernie odwzorowany na powierzchni drukowej, do druku używane jest medium pośrednie w postaci wałka offsetowego. Zastosowanie tego elementu sprawia, że wydruk posiada bardzo wysoką jakość i wierność w stosunku do oryginalnego projektu.

• Przeniesienie obrazu na podłoże drukowe - za pomocą gumowego wałka, kolejne warstwy farby nakładane są na podłoże, będące zazwyczaj w postaci arkusza papieru.

• Suszenie druku - w zależności od wybranej technologii finalny wydruk może schnąć metodą coldset lub heatset.

• Wykończenie i obróbka - gotowy wydruk można poddać dodatkowym procesom uszlachetniającym, tj. laminowanie czy nakładanie lakieru UV. Publikacje wielostronicowe (książki, albumy) są dodatkowo składane i oprawiane.

Jakie są rodzaje druku offsetowego?

Istnieją różne typy druku offsetowego, które możemy podzielić ze względu na formę zastosowanego podłoża drukarskiego, sposób nakładania farby oraz metodę jej wysuszania.

Druk arkuszowy a druk zwojowy

Druk arkuszowy jest nazywany również techniką druku płaskiego gdzie pojedyncze arkusze papieru przechodzą kolejno przez maszynę drukarską, natomiast w metodzie zwojowej papier dostarczany jest na specjalnych rolkach, co umożliwia drukowanie większych ilości kopii w krótszym czasie.

Offset wodny i bezwodny

Współczesne drukarnie zazwyczaj stosują tzw. offset wodny, gdzie matryce są pokrywane specjalnymi powłokami o właściwościach hydrofobowych (odpychających wodę) i hydrofilowych (przyciągających wodę).
W miejscach, gdzie powłoka jest hydrofobowa, farba przylega i zostaje przeniesiona na papier. Natomiast obszary pokryte warstwą przyciągającą wodę nie przyjmują farby.

Rzadziej stosowana metoda to druk offsetowy bezwodny. W tej technice używa się farb o wysokim napięciu powierzchniowym, które są przenoszone na papier za pomocą silikonowych form. Proces ten umożliwia bardziej precyzyjne zadrukowanie powierzchni, co jest szczególnie przydatne w przypadku niektórych materiałów lub projektów.

Różnica między drukiem na zimno a drukiem na ciepło

Druk offsetowy możemy podzielić również ze względu na sposób schnięcia farby, gdzie wyróżniamy metodę na zimno i na ciepło.

Technika na zimno (ang. coldset) polega na przeniesieniu farby na podłoże i suszeniu jej za pomocą powietrza lub naturalnego nawiewu. Dzięki zawartym w farbie substancjom chemicznym, utwardzenie następuje
w temperaturze pokojowej. Metoda druku na zimno jest przeważnie stosowana w połączeniu z niskiej jakości papierem niepowlekanym, np. gazetowym, gdzie bliskie odwzorowanie kolorów projektu wyjściowego nie jest wymagane, a większy nacisk kładzie się na jak najkrótszy czas produkcji dużego nakładu.

Zupełnie inaczej wygląda sposób użycia metody offset na gorąco (ang. heatset), gdzie w celu wysuszenia farby, konieczne jest skorzystanie ze specjalnego pieca lub tunelu suszącego odpowiadającego za utwardzenie powierzchni.

Druk offsetowy a cyfrowy

Druk offsetowy przez lata ceniony był za swoją jakość. W porównaniu z drukiem cyfrowym charakteryzowało go znacznie lepsze odwzorowanie kolorów względem projektu i nasycenie barw. Wraz z dynamicznym rozwojem technologii druku cyfrowego, różnica w wydrukach z czasem przestała być widocznie zauważalna. Są jednak inne cechy, które sprawiają, że druk offsetowy nie bez powodu jest nadal najpopularniejszą stosowaną metodą poligraficzną.

Przede wszystkim druk w tej technologii jest dużo tańszy przy wydrukach wysokonakładowych. Mimo początkowo wysokich kosztów związanych z przygotowaniem personalizowanych matryc drukarskich, wraz ze zwiększaniem się nakładu, koszt wydruku kolejnych arkuszy maleje. W przypadku druku cyfrowego, koszt druku każdego arkusza jest jednakowy.

Z drugiej strony, profesjonalny druk offsetowy wymaga posiadania większej wiedzy od drukarza.
W przeciwieństwie do druku cyfrowego, niezbędna jest wiedza techniczna z zakresu konfiguracji maszyn
i ustawień druku. Offset nie sprawdzi się również do druku projektów, gdzie spodziewane jest częste wprowadzanie zmian.

Dużą zaletą druku cyfrowego jest możliwość personalizacji wydruku - możemy wprowadzać dane zmienne (tzw. VDP - Variable Data Printing), co powoduje, że każda odbitka drukarska może zawierać inne dane
w postaci tekstu, grafiki lub kodów QR/AR oraz EAN/UPC. W druku offsetowym byłoby to praktycznie niemożliwe na szeroką skalę z uwagi na konieczność wytworzenia wielu form drukowych i ich fizyczną wymianę w maszynie.

Czy druk offsetowy się opłaca?

Odpowiadając na pytanie, należy wziąć pod uwagę fakt, że tak naprawdę wszystko zależy od charakteru konkretnego zlecenia (specyfikacji technicznej produktu poligraficznego m.in.: nakładu, formatu, objętości
w przypadku publikacji, kolorystyki). Dopiero znając specyfikację techniczną oraz oczekiwania klienta drukarnia może dobrać odpowiednią technikę drukarską.

Drukowanie techniką offsetową jest opłacalne podczas gdy nakład jest duży (z reguły przewyższa 1000 sztuk jednakowego produktu) lub wskazuje na to specyfikacja techniczna np. kolorystyka produkcji odbędzie się
z użyciem kolorów specjalnych, farb metalicznych, neonowych lub fluorescencyjnych.

Należy pamiętać, że przed rozpoczęciem wydruku w technice druku offsetowego konieczne jest przygotowanie matryc drukarskich oraz maszyny i ustawienie wszystkich parametrów zlecenia. Proces ten znacząco wydłuża czas potrzebny na drukowanie.

Podsumowując, offset oferuje wyjątkową jakość i jest idealnym rozwiązaniem dla dużych, wysokonakładowych i powtarzalnych zleceń. Jednocześnie przygotowanie i rozpoczęcie drukowania w tej metodzie wymaga szerokiej wiedzy z zakresu przyrządu maszyn oraz ich obsługi i eksploatacji.